Naučnici iz oblasti šumarstva već decenijama nalaze u Šumskom gazdinstvu „Gradiška“ pouzdanog partnera i domaćina. Upravo na ovom području nikli su brojni naučno-istraživački ogledi – od obala Save, preko brdsko-planinskog masiva Kozare, ravničarskih šuma u okolini Prnjavora, pa sve do specifičnih terena na padinama Ljubića.
Šumarski fakultet Univerziteta u Banjoj Luci, u saradnji sa JPŠ „Šume Republike Srpske“ a.d. Sokolac i ŠG „Gradiška“, ovdje realizuje domaće i međunarodne projekte koji već dugo privlače pažnju kolega iz Evrope i svijeta.
Jedan od najznačajnijih ogleda je provenijenični test duglazije – američke vrste četinara poznate po brzom rastu i visokom kvalitetu drveta. To je ogled kojim se testira koliko je sjeme i sadni materijal iz različitih dijelova Sjeverne Amerike prilagodljiv našima uslovima. Ogled je podignut 1972. godine na lokalitetu „Crna Lokva“ na Kozari, u okviru velikog međunarodnog projekta profesora Konarda Pintarića sa Šumarskog fakulteta U Sarajevu, koji je obuhvatio gotovo sve evropske države. Od četiri ogleda u BiH, upravo je ovaj u Gradišci ostao najveći i najočuvaniji, zahvaljujući upornosti i predanosti radnika gazdinstva.
Rezultati ogleda izazivaju divljenje – pojedina stabla duglazije danas dostižu visine preko 42 metra i prečnike veće od 60 centimetara, i to već u 50. godini starosti.
Nedavno su ovaj lokalitet posjetili istraživači sa slovenačkog Šumarskog instituta, predvođeni dr Lukom Krajncom, jednim od vodećih evropskih stručnjaka u oblasti klimatskih promjena i dendrohronologije sa Odjeljenja za istraživanje prirasta i gajenja šuma, zajedno sa kolegama sa Šumarskog fakulteta Univerziteta u Banjoj Luci. Sa domaćinima iz ŠG „Gradiška“ obišli su zasad duglazije, sličan onome koji je iste godine osnovan u Sloveniji.
Istraživači su prikupili nove podatke o stanju duglazije, dok su ranije već uzimani uzorci drveta za dendrohronološke analize – ispitivanje rasta stabala u zavisnosti od klime. Buduća istraživanja biće sprovođena u saradnji slovenačkog Šumarskog instituta, Šumarskog fakulteta Univerziteta u Banjoj Luci i ŠG „Gradiška“ Gradiška i biće usmjerena na kvalitet drveta, koji je, prema dosadašnjim rezultatima, izuzetan – što potvrđuje i široka primjena duglazije u SAD i Evropi.
Nakon obilaska terena, gosti iz Ljubljane i Banjaluke sastali su se sa direktorom ŠG „Gradiška“ Tomislavom Kovačevićem i rukovodiocima ŠU „Podgradci“. Razgovaralo se o novim modelima saradnje, kao i o tome kako rezultati zajedničkih istraživanja mogu dati preporuke za unapređenje prakse u šumarstvu.
Vrijednost ovih ogleda potvrđuje i činjenica da su oni već poslužili kao osnova za izradu doktorskih, magistarskih i diplomskih radova. Pored naučnog značaja, svaka od tih studija ima i praktičnu vrijednost – pružajući konkretne preporuke za unapređenje gazdovanja šumama, kako za kolege iz JPŠ „Šume Republike Srpske“, tako i za cijelu šumarsku struku u regionu.
Izvor: RTVG
