U lugarnici u Mašićima, nekada znamenitoj građevini iz perioda Austrije, jednoj od najljepših u Potkozarju i Lijevče polju na početku prošlog vijeka, a sada zapuštenoj i oronuloj, od svih zaboravljenoj, rođena je Leposava Lepa Perović, kćerka lugara Đorđa i Zorke Perović.Poticala je iz mnogočlane i ugledne porodice. Imala je pet sestara, Ljubicu, Danicu, Dušanku, Jelu i Branislavu, kao i tri brata, Stevu, Veljka i Dušana.
Perovići u Potkozarju su potomci serdara i člana Senata Crne Gore Andrije Perovića i Marije Petrović, sestre Petra drugog Petrovića Njegoša. Zbog nemilosti u koju su pali, nakon Njegoševe smrti 1851. godine, a dolaskom na vlast knjaza Danila, 1. januara 1852. godine, Perovići su bili prinuđeni da bježe u druge države. Utočište u Austro-ugarskoj monarhiji, blizu Banjaluke, pronašao je i Lepin otac a Andrijin unuk Đorđe Perović. Oženio se Zorkom Spremo iz Hercegovine a namještenje dobio u državnoj administraciji. Bio je šumar u Međuvođu, u Knešpolju. Poslije nekoliko godina premješten je u Mašiće blizu Nove Topole, gdje je 1911. godine rođena Lepa. Njene sestre rođene su u drugim mjestima, u Knešpolju i Potkozarju, zavisno od namještenja njihovog oca Đorđađa ali su djetinjstvo provele u Mašićima, izuzev Branislave koja je rođena u Banjaluci 1920. godine.
Četiri sestre Perović, Danica, Jela, Branislava i Lepa, završile su visoke škole i obilježile vijek u istoriji, nauci, umjetnosti… Imale su takođe značajnu ulogu u Drugom svjetskom ratu, i nesebičnoj borbi za slobodu. To potvrđuju četiri Partizanske spomenice, dodijeljene sestrama Perović. Osim učešća u revolucionarnom pokretu, školovanje je za njih bilo na prvom mjestu. Branislava je bila fizičarka, profesor Elektrotehničkog fakulteta u Beogradu i direktor Instituta za nuklearne nauke u Vinči. Danica je bila ljekar, specijalista plastične hirurgije na VMA u Beogradu. U Drugom svjetskom ratu bila je najbliži saradnik doktora Mladena Stojanovića, heroja sa Kozare, svjedok njegove pogibije u Jošavci a govorila je i na komemoraciji Ivi Loli Ribaru, sekretaru SKOJ-a. Bila je u braku sa doktorom i španskim borcem Blagojom Neškovićem. Jela, prva supruga Branka Ćopića, bavila se književnošću i filozofijom, bila je urednik u beogradskoj izdavačkoj kući. Leposava Lepa Perović, ugledna učiteljica, rođena u mašićkoj lugarnici 29. augusta 1911. godine, bila je istaknuta članica Pokreta otpora u Drugom svjetskom ratu, za šta je više puta odlikovana. Osim Partizanske spomenice 1941. Lepu je Ordenom dobročinstva odlikovala grčka kraljica Frederika Hanoverska. Bila je poslanik u prvom sazivu Narodne skupštine BiH i Savezne skupštine Jugoslavije.
Lepa je Osnovnu školu završila u Mašićima a Učiteljsku, 1931. godine u Banjaluci. Prvo radno mjesto dobila je u selu Međuvođe ali se tu kratko zadržala. Životni putevi i njena neupitna želja za revolucionarno djelovanje, odveli su je u Beograd, gdje se pridružila revolucionarnom pokretu. Maja 1933. godine uhapšena je i izvedena pred Sud za zaštitu države, ali je usljed nedostatka dokaza, oslobođena. Tada je upoznala svog budućeg supruga Koču Popovića.
Kako se bližio početak Drugog svjetskog rata, Lepa se sve snažnije borila protiv okupatora te imala ključnu ulogu na podizanju ustanka u mnogim mjestima u Srbiji, BiH, Hrvatskoj.
Živjela je na više adresa, u Beogradu, Sarajevu, Tuzli, Mostaru, Banjaluci, potom Zagrebu, i na Baniji… Godine 1937. optužena je za komunističku djelatnost pred Okružnim sudom u Banjaluci. Ponovo je, zbog manjka dokaza, oslobođena. Ipak, u Krajini nije više bila bezbjedna. U Beogradu se zaposlila u tekstilnoj fabrici „Elka“, na Dorćolu. Nastavila je političko djelovanje. Na početku Drugog svjetskog rata, krenula je u oružanu borbu za slobodu. Brojne su akcije, naročito u Bosanskoj Krajini, u kojima se Lepa istakla. Njen doprinos stvaranju nove države i porazu neprijatelja, bio je značajan. Poslije oslobođenja Jugoslavije, 1945. godine bila je član Izvršnog komiteta KPJ i narodni poslanik u prvom sazivu Narodne skupštine Bosne i Hercegovine. Godine 1946. udala se za narodnog heroja, visokog jugoslovenskog funkcionera i publicistu Konstantina Koču Popovića. Aktivno se bavila kulturnom politikom, bila je direktor Galerije fresaka u Beogradu.
Zajedno sa Kočom posjedovala je bogatu kolekciju umjetničkih djela. Šezdeset slika i skulptura, uglavnom jugoslovenskih autora dvadesetog vijeka, 1970. godine zavještala je gradu Lazarevcu. Takođe u Istorijskom arhivu Beograda je „Legat Konstantina Koče Popovića i Lepe Perović.“ Čine ga dokumenti, umjetnine, knjige, lične stvari, fotografije…
Potomci Perovića, među kojima je Duško Perišić iz Romanovaca, smatraju da bi lugarnicu u Mašićima, sada u posjedu Šuma Republike Srpske, trebalo urediti, obnoviti i sačuvati uspomenu na znamenite sestre Danicu, Jelu, Branislavu i Lepu Perović.
Izvor: Milan Pilipović / Nezavisne
