GRADIŠKA – U završnici je obnova zgrade mitropolije u Gradišci, zadužbine mitropolita dabrobosanskog Georgija Nikolajevića, koja je završena 1894. godine.
Ovaj znameniti objekat je nakon Drugog svjetskog rata korišten za različite potrebe, uglavnom obrazovnih ustanova.
Prema navodima istoričara Bojana Vujčića, u staroj mitropoliji je od 1921. do 1971. godine bila Niža realna gimnazija.
Arhijerejski namjesnik Gojko Slijepčević, pored ostalog, naglašava crkveni muzej, u kojem će biti izloženi dokumenti iz različitih perioda.
“Gradiška i pravoslavna crkva, zajedno sa njenim sveštenstvom, u burnim vremenima ratova i okupacije, nosili su teški teret, ali se nisu odricali svoje, srpske vjere, žrtvujući život u toj borbi. Među njima je Dušan Subotić, gradiški proto, kojeg su ustaše u Drugom svjetskom ratu pogubile u Banjaluci zajedno sa vladikom Platonom”, rekao je namjesnik Slijepčević, naglasivši da će značajan dio muzeja biti ispunjen dokumentima koje je poklonila porodica prote Subotića.
Tim povodom, ove sedmice u posjeti je bila Dušanka Subotić Homen iz Beograda, unuka prote Dušana Subotića, koja je iskazala veliko interesovanje i zadovoljstvo zbog obnove ove zadužbine.
“Srećna sam kada vidim da se ovdje radi i gradi, da se čuva srpska tradicija i uspomena na moje pretke, na djeda Dušana i pradjeda Jovu Subotića, takođe sveštenika u ovoj crkvi. Naša porodica mnogo je propatila u Gradišci, ali nam je drago jer Gradiška nas nije zaboravila”, kazala je Dušanka Subotić Homen.
Ona je takođe istakla veliko zalaganje namjesnika Gojka Slijepčevića, teologa Darija Drinića, arheologa i gradskog menadžera Bojana Vujinovića, istoričara Bojana Vujčića, gradonačelnika Zorana Adžića i drugih predstavnika gradske vlasti, na očuvanju sjećanja na srpske mučenike, postradale za časni krst i za svoj narod.
Mitropolit dabrobosanski Georgije Nikolajević, čiji spomenik će ove godine biti postavljen ispred njegove zadužbine, a u Srpskoj varoši, načinio je veliko djelo i ličnu ušteđevinu utrošio za interes i prosperitet srpskog naroda.
Gradiška je u to vrijeme bila u sastavu Dabrobosanske mitropolije. Zavičajni muzej Gradiška u saradnji s Gradskom upravom, prema projektu Milice Kotur iz Odjeljenja za kulturno nasljeđe Ministarstva prosvjete i kulture Republike Srpske, obnovio je natpis na zgradi Srpske pravoslavne crkvenoškolske opštine, ispisan u vrijeme njene gradnje 1893. i 1894. godine.
U toku su unutrašnji radovi, a tokom godine, kada se vremenski uslovi poboljšaju, biće završena i kompletna fasada.
Nikolina Šijan Đorđić, konzervator i restaurator, kaže da je natpis decenijama bio oštećen i prekriven malterom, a svjedoči o njenom zadužbinaru koji je, prema crkvenim knjigama, za gradnju utrošio 9.000 forinti.
Crkvena zgrada je imala važnu vjersku, ali i društvenu ulogu.